Dzień dobry.
Pracodawca chce udzielać pracownikowi idącemu na szczepienie przeciw COVID-19 dnia wolnego od pracy.
Czy pracodawca nie narazi się na zarzut nierównego traktowania pracowników i czy może żądać certyfikatu szczepienia od pracownika?
ODPOWIEDŹ
Opisane działanie pracodawcy jest w pełni uzasadnione i nie naraża go na zarzut nierównego traktowania pracowników. Niemniej jednak w obecnym stanie prawnym pracodawca nie ma podstaw do żądania od pracownika certyfikatu szczepienia.
Zgodnie z Narodowym Programem Szczepień przeciwko COVID-19 od kilku miesięcy w Polsce trwają szczepienia ochronne. Zgodnie z przyjętym harmonogramem szczepienia te zostały podzielone w taki sposób, aby w pierwszej kolejności otrzymały je wybrane grupy zawodowe i/lub społeczne. Naturalnie, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, jako pierwsi do szczepionek uprawnieni byli pracownicy podmiotów leczniczych, a w dalszej kolejności m.in. pracownicy służb, nauczyciele, seniorzy itp.
Obecnie każdy obywatel naszego kraju, który jest zainteresowany szczepieniem ochronnym przeciwko COVID-19 powinien samodzielnie zgłosić wolę poddania się takim szczepieniom poprzez zarejestrowanie się na stronie internetowej https://www.gov.pl/web/szczepimysie/rejestracja. Szczepienia są jednak dobrowolne, a więc uzależnione wyłącznie od woli osób zainteresowanych skorzystaniem z nich. Tym samym pracodawca nie może egzekwować od pracowników poddania się takim szczepieniom, jak również uzależniać trwałości stosunku pracy, wysokości wynagrodzenia itp. od przyjęcia szczepionki. Pracownicy nie mają również obowiązku uzasadniania pracodawcy swojej decyzji o odmowie poddania się szczepieniom i w ogóle o samym fakcie zaszczepienia się lub nie.
Informacja o tym, czy pracownik został zaszczepiony, stanowi informację o stanie zdrowia. W związku z tym należy do szczególnej kategorii danych wrażliwych, które są chronione w wyższym stopniu niż inne dane osobowe. Należy bowiem wyjaśnić, że zgodnie z RODO przetwarzanie tak wrażliwych danych, jak dane dotyczące zdrowia, co do zasady jest zakazane.
Tym samym – w obecnym stanie prawnym – nie można wyciągać żadnych konsekwencji służbowych lub zawodowych wobec osoby, która odmówi poddania się takiemu szczepieniu bądź w ogóle nie udzieli informacji na ten temat.
Stosownie do postanowień Kodeksu Pracy, pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony, zatrudnienie w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy. Jednocześnie za naruszenie zasady równego traktowania nie uważa się różnicowania sytuacji zatrudnionych, jeśli pracodawca udowodni, że kierował się w tym względzie obiektywnymi powodami. A przecież ten ostatni jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Jednym ze sposobów ograniczenia zakażeń SARS-CoV-2 wśród pracowników jest przyjęcie szczepionki.
Jak już wcześniej wspomniano, szczepienia mają charakter dobrowolny, jednakże pracodawcy mogą zachęcać pracowników do poddania się szczepieniom, w szczególności organizując punkty szczepień w zakładach pracy lub przyznając pracownikom dodatkowe dni wolne na szczepienie. Udzielenie dodatkowego dnia wolnego może być szczególnie uzasadnione ze względu na nieprzewidywalne następstwa przyjęcia szczepionki (w szczególności reakcję organizmu). Biorąc pod uwagę, że ze względu bhp pracę powinna wykonywać osoba, która jest sprawna pod kątem psychofizycznym, taki „bonus” od pracodawcy jest w pełni uzasadniony.
Pozdrawiam serdecznie
Roma Kamrowska